ARJEN MULDER: PAUL PERRY'S LONG VOYAGE

Eeuwig leven, wat anders? Maar niet alleen. Met jou onsterfelijkheid bereiken. De Duitse romantici lukte dat, Hölderlin met zijn Diotima, Novalis en zijn Sophie. Het voertuig van hun onsterfelijkheid, rond 1800, was de poëzie. De man moest zijn ziel openbreken, en de vrouw opende de hare. Dan, in een mystiek huwelijk, tussen opperst geluk en absolute wanhoop, versmolt het tijdloze, het onmenselijke in beider essentie zich tot een kern die ontsnapte aan de destructie, en iets begon daaruit te stromen, iets oncodeerbaars dat zich vertaalde in het zingende, zangerige Duits van een romantisch gedicht, een hymne, een lofzang, een eeuwigheidsgebed dat doordringt tot in de dorstende ziel van de uitverkoren lezer, die zich opent.

Bidden: 'the very movement itself of the soul, putting itself in a personal relation of contact with the mysterious power of which it feels the present,' zoals William James definieert in zijn 'The Varieties of Religious Experience' (1902). En hij preciseert: 'Wherever this prayer rises and stirs the soul, even in the absence of forms or of doctrines, we have living religion.'

De mogelijkheid van, de bereidheid tot contact tussen het ongeziene en een ik dat ertoe doet door toedoen van zichzelf, zoals Jacob Groot het uitdrukt in zijn dichtbundel Topgeluk (1986), die levende godsdienst, waarin 'eeuwigheid eindelijk duur' krijgt, is van alle tijden. Wat verandert zijn de voertuigen.

De onsterfelijkheid die Paul Perry bereikt in zijn werk 'Good and Evil on the Long Voyage' (1997), bevindt zich niet in het domein van de ziel, maar in dat van de cellen. Zijn voertuig door de eeuwigheid is een kankercel van een muis die, versmolten met een witte bloedcel van de kunstenaar, een onsterfelijke cellijn vormt, een 'hydridoma': de kanker zorgt voor de eindeloos voortgaande deling, de witte bloedcel voor een stroom van antilichamen die, als geneesmiddel gebruikt, kunnen doordringen tot in het dorstende lichaam van de uitverkoren patiënt. Kanker heet als doodbrenger slecht, antilichamen zijn als immuniteitsversterkers goed, gezamenlijk gaan ze op reis. Kunst als omkering: de in het lichaam woekerende dood (wanhoop, geluk) brengt hier onsterfelijkheid voort.

Paul Perry plaatste de bioreactor met deze celcultuur in een Canadese kano, als in een echo van Van Ostayens 'Melopee': 'Onder de maan op de lange rivier schuift de kano naar zee.' Maar Perry's kano bereikt de zee nooit, de celdood, want hij bevindt zich hoog op een buizenstellage: buiten het bereik van de onvermijdelijke gang van het leven, waarvan Van Ostayen het waarom niet kon begrijpen.

Techniek - toegepaste wetenschap - neemt letterlijk wat in het rijk van de geest immaterieel wordt ervaren en begrepen. Kunst, opgevat als techniek om onsterfelijkheid te bereiken in een voltooid kunstwerk, is toegepaste ideëenleer.

Paul Perry is conceptueel kunstenaar: het concept is het reproduceerbare genotype van zijn kunstwerk, de verschijningsvorm daarvan is het door externe factoren bepaalde fenotype. Het concept in de 'Long Voyage' is de kunst zelf, waarvan Perry in dit werk herontdekt dat de onsterfelijkheid geen statische eindtoestand is, maar het begin van een stroom, een oneindige stoom, bij hem niet van woorden zoals bij de romantische dichters, maar van antilichamen die, zoals de poëtische taal die de ziel beschermt tegen destructie, ditmaal bescherming biedt tegen die externe factoren die het lichaam verwoesten.

De geest is een functie van het lichaam, het lichaam een functie van de geest. Zelfbewustzijn is bewustzijn van de eigen sterfelijkheid. Kunst komt voort uit het verlangen die vergankelijkheid - het menselijk fenotype - te verdubbelen in iets wat onze menselijkheid te buiten gaat, iets onmenselijks dat zonder ons toekan: een object, nee, een proces, een genotype dat voortkan zonder onze aanwezigheid, omdat het zichzelf aanwezig stelt, telkens weer, zich verdubbelt in ons, de kijkers die, zich openend, deelhebben aan het proces, daar een hybride mee vormen. Levende religie.

(Arjen Mulder)

Please report errors to --> errors@alamut.com
This page was first created on --> 18/4/98; 7:30:40 CET
This page was last modified on --> 7/7/98; 17:10:41 CET